حيا در فرهنگ عالمان اخلاق

در فرهنگ عالمان اخلاق، حيا نوعي انفعال و انقباض نفساني است كه موجب خودداري از انجام امور ناپسند در انسان مي گردد و منشأ آن ترس از سرزنش ديگران است .(طوسي ،اخلاق ناصري ، ص 77)

ارکان حيا

حيا داراي سه ركن اصلي است ؛ فاعل، ناظر و فعل.

 فاعل، در حيا شخصي است برخوردارِ از كرامت و بزرگواري نفساني.

ناظر، در حيا شخصي است كه مقام و منزلت او در چشم فاعل عظيم و شايسته احترام باشد، و فعلي كه ركن سوم براي تحقق حيا است، فعل ناپسند و زشت است .

 ارزش حيا

رسول خدا (ص) حيا را زينت آدمي شمرده و فرموده است: « بي شرمي با هيچ چيز همراه نشد مگر اين كه آن را زشت گردانيد و حيا با هيچ چيز همراه نگشت ، مگر اين كه آن را آراست . »( شيخ مفيد، امالي، ص 167)

 امام علي (ع) فرمود: «هر كه پوشش شرم گزيند، كس عيب او را نبيند .» (نهج‌البلاغه ، حكمت 223 ؛ كليني ، كافي ، ج 8، ص 23)

 ایشان در بياني ديگر مي فرمايند: « حيا پيشه كن كه حيا نشانه نجابت است .»( غررالحكم، ح 6082)

 امام صادق (ع) جايگاه حيا را در رأس مكارم اخلاقي دانسته و مي فرمايند: « مكارم اخلاق يكي بسته به ديگري است، خداوند آنها را به هر كه خود خواهد، دهد. ممكن است در مرد باشد و در فرزندش نباشد، در بنده باشد و در مولاي اونباشد، آنها عبارتند از: راستگويي، صداقت با مردم، بخشيدن به مسكين، جبران كردن خوبي ها، امانتداري، صله رحم، دوستي و مهرباني باهمسايه و يار، ميهمان نوازي و در رأس همه حيا .( شيخ مفيد، امالي، ص 167)

 امام علي (ع)در باب نقش كليدي حيا فرمود: « حيا وسيله رسيدن به هر زيبايي و نيكي است .»( حرّاني ، تحف العقول، ص 84)

 اهميت حيا در حدّي است كه امام صادق (ع)فرمودند: « ايمان ندارد كسي كه حيا ندارد .»( كليني ، كافي ، ج 2 ، ص 106)

 امام سجاد (ع) فرمودند: " چهار چيز است كه هر كس را باشد اسلامش كامل و گناهش پاك گردد و پروردگار خود را ملاقات مي كند، در حالي كه خداوند ـ عزّوجلّ ـ‌ از او خشنود است هر كس به آنچه به نفع مردم بر خويشتن قرار داده براي خدا انجام دهد و زبانش با مردم راست باشد و از هر چه نزد خدا و نزد مردم زشت است، شرم كند و باخانواده خود خوش رفتار باشد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: